GEÇEN hafta TOFED Genel Başkanı Birol Özcan, Ulaştırma Hizmetleri Genel Müdürü Sayın Murat Baştor ve ekibi ile beraber bir toplantı yaptık. Toplantıda, sektörün sorunlarını rapor olarak kendilerine taktim ettik.
Yaklaşık 1 saat 45 dakika bizi ağırladılar. Ben buradan kendilerine teşekkür ediyorum. Murat Baştor ve ekibine şükranlarımızı sunuyorum; bizi dinlediler, not aldılar ve umutlandırdılar. İnşallah bu sefer olumlu şeyler olacak diye umut ediyoruz.
Takdim ettiğimiz raporun yanı sıra sektörün bugüne kadar dile getirilen sorunlarını kendilerine sözel olarak da ifade ettik. Murat Bey, bizzat kendisi notlar alarak, sorunların çözümü için ilgileneceğini söyledi.
Kendilerine daha sonra Ulaştırma Bakanımız ile de bu konuları konuşmak istediğimizi ifade ettik. Ulaştırma Bakanımızdan randevu bekliyoruz.
Sayın Bakanımız zaten İstanbul Ticaret Odası’na (İTO) gelecek, orada dertlerimizi dile getirmeye çalışacağız.
Dile getirdiğimiz ve getireceğimiz konuların başında, korsan taşımacılık geliyor.
Yaptırımların yetersizliği ve denetim noksanlığı nedeniyle yasadışı taşımacılık çığırından çıkmış durumda. Bakanlığımızdan talebimiz, yaptırımların ağırlaştırılması ve denetimlerin göz açtırmayacak şekilde artırılması.
Mesela D4 belgesi ile 100 kilometrenin üzerinde taşımacılık yapılan hatlar var. Bu durum, açıkçası yasayı çiğnemektir. UKOME’lerin verdiği yanlış kararlar da bu tür taşımaya davetiye çıkarıyor. Yani dediğim gibi, her zaman söylüyorum; uzun hatları uçak aldı, orta mesafelere tren geldi ve kısa mesafeleri de korsan aldı. Bize de papuçları kaldı.
…Ve maalesef bu konuda etkin yaptırım, etkin denetim yok. Caydırıcı yaptırımların olması lazım.
Bu taleplerimizi Genel Müdürümüz Sayın Murat Baştor’a ilettik. Denetimlerin artacağını söylediler ama ne kadar artarsa artsın, şu anda demek ki yaptırımlar yetersiz olduğu için kayıt dışı korsan taşımacılık devam ediyor.
Özellikle D4 ve D2 yetki belgeleri ile yapılan tarifeli taşımalar, 100 km üstündeki taşımalar, can sıkıcı hale gelmeye başladı; bizim belgeli otobüsçümüz için pazar iyice daraldı.
Tabii bu arada maliyetlerdeki artışlar da hızla devam ediyor. Motorinin litre fiyatı 40 liraya dayandı; nerede duracağı ise belirsiz. Bu koşullarda destek olmaksızın otobüs firmalarının varlığını idame ettirmesi hayli zorlaştı.
Eylül aynına girmiş bulunuyoruz, bu ay içerisinde öğrencilerin seyahatleri başlayacak. Bu sene uzaktan öğretim olmayacak diye ümit ediyoruz, şayet böyle olursa, öğrenci hareketliliği hayli yoğun olacaktır. Zaten kış yolcusunun en büyük pastası öğrenciler. Ama onların da ekonomik imkânları yetersiz. Yani zor bir kışa giriyoruz.
Yaz nasıl geçti derseniz; pazar daraldı, ama fiyatlar makul seviyelerde olduğu için firmalarımızın otobüsçülerimizin biraz olsun para kazandıklarını duyuyoruz, görüyoruz, bu durum inşallah böyle devam eder.
Ekonomik Şura’ya hazırlanıyoruz
Bu arada her yıl olduğu gibi bu sene de eylül veya ekim ayı içerisinde Ekonomik Şura düzenlenecek.
Ekonomik Şura’da her sektör sadece 3 sorun ve 3 çözüm önerisinde bulunabiliyor. Biz de, geçen senelerde olduğu gibi şurada dile getirilmek üzere bu sorunlar üzerinde çalışıyor, hazırlık yapıyoruz.
Şehir içi taşımada servisçilerin talepleri belli; başta kademeli saat uygulaması olmak üzere sektörü zora sokan uygulamalar var; bunları şurada gündeme getireceğiz.
Şehirlerarası otobüs taşımacılığında F1, yani acentelik sisteminin yeniden düzenlenmesini gündeme getirmeyi düşünüyoruz. Bu konuda mutlaka bir yönetmelik hazırlanması lazım, kuralların konması lazım.
Diğer bir konu da büyük bir ihtimalle öyle olacak; sektörün büyük sorunlarının çözümü için orada konuşamayacağımız konuları bir rapor olarak sunup bunların çözümü için bir kurul oluşturulmasını talep edeceğiz; ‘Ulaştırma Düzenleme Koordinasyon Kurumu’… Ama adına ne derseniz deyin birden fazla kurumu, birden fazla bakanlığı ilgilendiren sorunları bu kurul tarafından çözüme kavuşturulması talebimizi dile getireceğiz. İşte o 3 dakikada, gelecekte çözümü kolaylaştıracak kurulların oluşturulmasını ısrarla isteyeceğiz.
Burada entegrasyon sihirli bir kavram ve bunun da U-EDTS sistemi üzerinden, yani bir tek kanal üzerinden yapılması lazım. Bütün verilerin elektronik sistem üzerinden denetlenmesi lazım, yaptırımların da ona göre uygulanması lazım.
Artık insan gücü ile denetim yapmak yetersiz, sistem genişliyor, potansiyel her geçen gün artıyor.
Mevcut memur sayıları ile beraber kontrol imkânsız hale geliyor. Onun için elektronik sistemlerle beraber, denetimlerin çok daha etkin kullanılacağı bir döneme giriyoruz.
Hatta bütün mevzuatların dijitalleşmesi, lazım bütün hizmetlerin dijitalleşmesi lazım bunları, talep edeceğiz bakanlarımızdan.
İBB ile önemli temaslarımız var
İBB ile Ulaştırma Platformu olarak İTO’da yaptığımız toplantının ardından CHP Grup Başkanvekili Tarık Balyalı ile görüşme fırsatı bulduk. Başta otobüs firmalarına ait ücretsiz servisler olmak üzere, İstanbul yerelinde yaşadığımız sıkıntıları dile getirip, kendilerinden çözüm noktasında destek talebinde bulunduk. Dahası, İstanbul’dan hareketle bütün yerel yönetimlerle ortak yapılabilecek konular hakkında kendileriyle konuştuk.
Ankara, İzmir, Antalya başta olmak üzere birçok şehrimizde sorunlarımız var, hepsinde ortak sorunlar var; dolayısıyla hep birlikte ortak çözüm üretilmesi lazım. Bu konuda Belediyeler Birliği’nin de etkin rol üstlenmesi gerekiyor.
İBB Ulaştırma Daire Başkanı Utku Cihan Bey’in de hazır bulunduğu ücretsiz servis meselesinin yanı sıra servis araçlarının yaşadığı sorunlar, turizm araçlarının yaşadığı sorunlar, yol belgesi sorunlarını da bir kez daha gündeme getirdik ve mevcut sorunların hızlı bir şekilde çözülmesi konusunda kendilerinden destek istedik. Bu paraleldeki görüşme ve toplantılarımızı devam ettirecek, sorunların ortak akılla çözüme kavuşturulması için yoğun mesai harcayacağız.
Ortak akılla çözmemiz gereken bir diğer husus da Anadolu Yakası Otogarı’nın bir an evvel yapılması…
Otogarın yanı sıra şehiriçi terminaller de gündemimizde; mesela, Hadımköy’deki cep terminali konumuz var. Bütün bunların hepsinin, bizim Büyükşehir Belediyesi ile çözmemiz gereken konular olduğunu düşünüyorum.
Kaptan sorunu giderek büyüyor
Sektörümüzün en önemli sorunlarından bir tanesi de kaptan sorunu…
Bu sorunun çözümü çok boyutlu ve çok taraflı. Öncelikle yapılması gereken, kaptanlığı cazip hale getirmek; bunun için de otobüs kaptanlarının bir statüye kavuşturulması gerekiyor. Kaptanların haklarının korunması, ekonomik ve sosyal hayatlarının iyileştirilmesi lazım. Yanı sıra çalışma şartlarının iyileştirilmesi lazım ve kısaca mesleğin özendirici hale getirmemiz lazım.
Aksi taktirde, bu sorunu çözemeyiz. Bakın artık arkadan şoför gelmiyor, dolayısıyla mevcutları elimizde tutabilmemiz gerekiyor. Çözüm bulamayınca da 69 yaşındakileri göreve çağırıyoruz, ben bunu da doğru bulmuyorum.
Kaptanların sağlığı da hayati öneme sahip; mutlaka her yıl 55 yaşın üzerindeki şoförlerin sağlık kontrolünden geçmesi lazım, önemli testlerinin yapılması lazım; özellikle kalp, tansiyon, şeker hastası, uyku apnesi olanların direksiyona çıkmaması gerekiyor ve bunun için de gerekli mevzuat düzenlemelerin yapılması lazım.
Bana göre kaptan sorununun köklü bir şekilde çözülmesi için önce mesleğe sertifikalı giriş şartının getirilmesi gerekiyor. Bunun bir eğitimi olmalı ve bu da en az 6 ay ve bir yıl olmalı.
Ayrıca otobüs kaptanların maaşlarının asgari ücretin yüzde 50-60 fazlası olması lazım. Gelirlerini, çalışma şartlarını ve dinlenme şartlarını iyileştireceğiz. Başka türlü şoför gelmiyor, gelmeyecek.
…Ve giderek bu şoför sorunu büyüyecek, otobüslerimize kaptan bulamayacağız. Dolayısıyla firmalarımız önlemlerini alması lazım, kazalar noktasında araçlarını denetlemesi lazım.
Tekrar ediyorum özellikle kalp hastası, tansiyon hastası, şeker hastası olanların direksiyona çıkmasını engellememiz lazım. Firmaların iç denetim sistemi kurarak şoförlerin takibini sağlamaları lazım.
